Biznes odpowiedzialny społecznie, w skrócie CSR (Corporate Social Responsibility), to zagadnienie, które w ostatnich latach zyskało na popularności i stało się tematem ożywionych dyskusji. Przejawem tego żywego zainteresowania jest powstawanie organizacji promujących tę ideę, jak chociażby Forum Odpowiedzialnego Biznesu, deklaracje przedsiębiorców o chęci wdrażania tej koncepcji we własnych firmach, organizowanie seminariów i konferencji przez środowiska akademickie. Jednak choć ta teoria nie jest w Polsce przecież wcale nowa, wciąż istnieje wokół niej dużo niejasności i nieporozumień. Jest to niechybnie echem niezrozumienia zagadnienia i stereotypów, które sprowadzają CSR wyłącznie do wymiaru polityki public relations firmy, zawężają CSR do sponsoringu i podejmowania przez przedsiębiorstwa działalności charytatywnej. Uproszczenie to jest jednak dość mylące. By zrozumieć istotę społecznej odpowiedzialności biznesu, warto poszukać odpowiedzi na pytanie, czym tak naprawdę jest CSR i skąd się ta koncepcja wzięła.

CSR historycznie

Koncepcja CSR nie powstała przecież z dnia na dzień. Idea biznesu, który jest społecznie odpowiedzialny to rezultat długotrwałych dyskusji na temat etycznego wymiaru prowadzenia działalności gospodarczej. Dyskusji, której początek powiązać można z powstaniem zorganizowanej przedsiębiorczości, choć niektórzy wskazują na jej korzenie jeszcze w czasach starożytnych. Przesłanki odpowiedzialnego biznesu można znaleźć bowiem w Kodeksie Hammurabiego i pismach starożytnych filozofów.

Stany Zjednoczone – to tutaj rozpoczyna się rzeczywista debata na temat tego, jakimi zasadami i wartościami powinny kierować się przedsiębiorstwa w prowadzonej przez siebie działalności. Początki tej dyskusji to wiek XIX, bo wówczas zachodzić zaczynają dynamiczne zmiany w rozwoju gospodarki i przedsiębiorczości, które rodzą wiele pytań natury etycznej. To wtedy swoje fortuny budują potentaci amerykańskiej gospodarki, jak John D. Rockefeller, którzy bogacą się, nie bacząc na etykę w przedsiębiorczości i biznesie. Wątpliwości i zastrzeżenia wobec podmiotów gospodarczych nabierają na sile, gdy nadciąga w latach 20. XX wieku Wielki Kryzys, wymuszający na przedsiębiorcach i wielkich korporacjach przemysłowych konieczność poszukania sposobu na odzyskanie społecznego zaufania. W programie F. D. Roosevelta, mówiącym o no

wym ładzie, na nowo zostają określone zasady prowadzenia działalności gospodarczej.

Kolejny przełom przychodzi w czasie niepokojów w latach 60., kiedy to korporacje przemysłowe obwiniano o spowodowanie problemów społecznych. Domagano się od nich brania odpowiedzialności za swoją działalność i jej skutki. Koncepcja odpowiedzialnego społecznie biznesu pojawia się znów w latach 90, na szczycie Ziemi w Rio de Janeiro, kiedy do

głosu zaczyna dochodzić koncepcja zrównoważonego rozwoju, a więc równoważenia szans. Jest ona silnie związana z wyzwaniami, jakie stawia nam współczesny świat, a z którymi trudno poradzić sobie w pojedynkę - jak ubóstwo, ochrona środowiska, nierówność płci w stosunkach pracy. Zrodziła się wówczas większa świadomość konieczności

podejmowania wspólnych działań na poziomie międzynarodowym, by tym problemom przeciwdziałać. Wówczas podjęto też próbę opracowania standardów etycznych dla wielkich korporacji. Obecna dyskusja na temat odpowiedzialności przedsiębiorstw jest następstwem wybuchu

w 2008 r. światowego kryzysu finansowego. W jego obliczu palące stały się kwestie społecznej odpowiedzialności firm, a szczególnie wpływ ich działalności na środowisko i społeczeństwo.

Koncepcja CSR więc przez lata dojrzewała i ewaluowała. Zaczęto dostrzegać szanse oraz możliwości jakie niesie ze sobą dobre współżycie przedsiębiorstwa z otoczeniem. Odkryto, że odpowiedzialny biznes to nie tylko zobowiązania wobec społeczeństwa, ale również wprost genialny sposób na zjednanie sobie opinii publicznej i wygenerowanie na tej podstawie większych zysków. Czym więc właściwie jest CSR?

CSR definicyjnie

Jak to zwykle bywa z terminami budzącymi pewne niejasności i nieporozumienia, także w tym przypadku precyzyjne zdefiniowanie społecznej odpowiedzialności biznesu jest dość problematyczne, a ilu badaczy, tyle teorii i definicji. Różnice wynikają często z innej wagi, przykładanej danym aspektom CSR. Ogólnie można powiedzieć, że CSR to taki sposób prowadzenia działalności przez przedsiębiorstwo, który charakteryzuje się braniem odpowiedzialności za całe otoczenie, w którym firma działa.

Opracowana przez Forum Odpowiedzialnego Biznesu definicja traktuje społeczną odpowiedzialność biznesu w trzech wymiarach. Jest to strategia zarządzania, która pozwala minimalizować ryzyko i maksymalizować szanse na powodzenie firmy w długim okresie, jak również umiejętność prowadzenia przedsiębiorstwa w taki sposób, aby zwiększyć jego pozytywny wkład w społeczeństwo, a jednocześnie minimalizować negatywne skutki działalności oraz sposób, w jaki firma na co dzień traktuje uczestników procesu rynkowego (czyli swoich interesariuszy): klientów i partnerów biznesowych, pracowników, społeczność lokalną. Definicja ISO 26000 wskazuje natomiast, że przez społeczną odpowiedzialność biznesu należy rozumieć odpowiedzialność organizacji za wpływ jej decyzji i działań (produkty, serwis, procesy) na społeczeństwo i środowisko i wskazuje siedem obszarów realizacji tej koncepcji w praktyce, czyli ład organizacyjny, prawa człowieka, stosunki pracy, ochrona środowiska, rynek i relacje z konsumentami, uczciwe praktyki marketingowe oraz zaangażowanie społeczne.

Tym, których dewizą są jasne, proste i czytelne rozwiązania, do gustu przypaść powinna minimalistyczna definicja zaproponowana niedawno przez Komisję Europejską wraz ze strategią rozwoju odpowiedzialnego biznesu w UE na lata 2011-2014. CSR określa się po prostu jako odpowiedzialność przedsiębiorstw za ich wpływ na środowisko. Przy czym należy jasno zaznaczyć, że przez środowisko rozumiemy tutaj nie tylko ochronę przyrody, ale także pracowników, interesariuszy, społeczność lokalną i cały system, w którym działa dane przedsiębiorstwo.

Właściwe rozumienie idei społecznej odpowiedzialności biznesu wiąże się z uchwyceniem jej istoty, która sprowadza się do tego, że przedsięwzięcia podejmowane w ramach CSR są nie tylko elementem działań public relations firmy, a ich celem nie jest tylko dobra reputacja i pozytywny wizerunek, ale wynikać mają przede wszystkim ze świadomości przedsiębiorcy, że firma nie istnieje tylko i wyłącznie dla siebie, ale silnie oddziałuje na swoje otoczenie. Stąd ma rodzić się potrzeba włączenia się firmy w rozwiązywanie istotnych problemów społecznych. Oczywiście, biznes zawsze pozostanie biznesem i przedsiębiorstwa będą istnieć nie po to, by pomagać, ale by generować zyski. Jednakże przedsiębiorca wyznający zasadę odpowiedzialności społecznej będzie prowadził interesy w taki sposób, by obok aspektów ekonomicznych mieć na uwadze również kwestie ochrony środowiska i interes społeczny.

Źródła:
forbes.pl
spolecznieodpowiedzialni.pl
asbiznesu.pl
odpowiedzialnybiznes.pl
csrinfo.org
odpowiedzialnafirma.pl
klubcsr.pl
marketing.nf.pl
csr-casestudy.leonardo.net.pl